Efervesan, suda köpürerek eriyen vitamin veya ilaçların genel adıdır. Bu tür tabletler sadece vitamin içerikli olabileceği gibi, soğuk algınlığı, ağrı, mide rahatsızlığı veya enfeksiyon gibi sağlık sorunlarında kullanılmak üzere çeşitli ilaçlar da içerebilir. Peki efervesan nedir, ne işe yarar? Kapsül ilaçlar varken bu yöntem neden geliştirilmiştir? Efervesan zararları nelerdir?
Efervesan Ne Demektir?
Efervesan sözcüğünün kökeni, Latince ‘effervēscō’ fiiline dayanmaktadır. Latince’de bu sözcük ‘fokur fokur kaynamak’ anlamına gelmektedir. Bu tabletlere ‘efervesan’ denmesi de, suda erirken oluşturdukları kabarcıkların kaynayan suya benzetilmesinden kaynaklanır.
Efervesan, suda köpürerek eriyen vitamin veya ilaçların genel adıdır. Bu tür tabletler sadece vitamin içerikli olabileceği gibi, soğuk algınlığı, ağrı, mide rahatsızlığı veya enfeksiyon gibi sağlık sorunlarında kullanılmak üzere çeşitli ilaçlar da içerebilir.
Efervesan Tablet Neden Köpürür?
Efervesan tabletlerin içinde ne olduğu genel olarak merak konusudur. Bu tabletlerin içeriği ana hatları ile ikiye ayrılabilir: Kullanım amaçları doğrultusundaki maddeler (vitamin, ağrı kesici, ateş dürücü, soğuk algınlığı giderici gibi) ile köpürmesini, erimesini sağlayan maddeler (asit ve baz). Efervesanlarda tüm bu içerik toz haline getirilip yüksek basınç ile yoğun bir kütle halinde sıkıştırılır.
Efervesan tabletin nasıl köpürdüğüne gelince… Bu tabletlerin içindeki asit ve baz su ile temas edince tepkimeye geçer. Bu asit-baz tepkimesi sırasında da renksiz karbondioksit baloncukları ortaya çıkar. Kısacası, efervesan tabletleri suya attığımız zaman gördüğümüz ‘fokurdama’ ve baloncuklar, esasında asit-baz tepkimesinin bir kimya kuralı olarak ortaya çıkardığı karbondioksittir.
Efervesan tabletlerde baz olarak çoğunlukla sodyum bikarbonat, asit olarak da sitrik asit (limon tuzu) ve/veya tartarik asit kullanılır.
Efervesan Tablet Ne İçin Kullanılır?
Efervesan tabletlerin kullanımı yıllar içinde çok farklı alanlara yayılmıştır. En yaygın kullanım alanı vitamin desteği, soğuk algınlığı önleyici, ateş düşürücü, ağrı kesicidir ve mide rahatsızlıkları konusundadır. Bununla birlikte, diş hastalıklarının tedavisine ve diş temizliğine destek, cerrahi aletlerin sterilizasyonu, kontakt lens temizliği, protein takviyesi ve hatta çamaşır deterjanı gibi alanlarda da efervesana başvuruluyor.
Efervesan Tabletin Faydaları
Daha Hızlı Etki
Efervesan tabletlerin klasik hap veya kapsül halindeki ilaçlar karşısındaki en önemli avantajı, su içinde çoktan çözünmüş oldukları için daha hızlı emilip kana karışmasıdır. Hızlı emilim, ağrı gibi akut belirtileri ortadan kaldırmakta daha çabuk bir etki anlamına gelir.
Birçok ilaç kana karışmadan önce sindirim sisteminin süreçlerinden yavaş yavaş geçmek zorundadır. Emilim oranları da anatomik yapıya, fizyolojik faktörlere, midedeki besinlere veya başka ilaçlara bağlı olarak olumsuz etkilenebilir. Konvansiyonel ilaçların istenen emilim seviyesine ulaşabilmeleri için daha yüksek dozda kullanılması veya iğne yoluyla alınması bile gerekebilir. Efervesan tabletler ise mideye emilim için doğru pH dengesi ile ulaşır ve hızla kana karışarak etkisini gösterir.
Mide İçin Daha Kolay
Efervesan tabletlerin pH oranı, mide emilimini en doğru düzeyde sağlamak üzere ayarlanmıştır. Suda çözüldükleri ve doğru asit-baz dengesine sahip oldukları için sindirim sisteminde bir yerde birikmeden, homojen bir şekilde emilebilirler. Efervesan tabletler sindirim sistemine girdikleri andan itibaren rahatsızlık yaratmaz; yemek borusunu tahriş etmez, midede gastrik asitlerle bir araya gelerek bulantı ya da spazma yol açmaz.
İlaç Yutmakta Zorlanmaya Son
Yutkunmakta güçlük çeken, boğazı ağrıyan veya yaşı ilerlemiş hastalar için efervesan formundaki ilaçlar hayat kurtarıcı olabilir. Suda çözünen efervesan ilaçları içmek yutkunmakta güçlük çeken kişiler için çok daha kolaydır.
Tadı Güzel
Efervesan tabletlerin özellikle çocuklarda tercih edilmesinin bir sebebi, birçok başka sıvı ve katı ilaca kıyasla ‘lezzetli’ olmalarıdır. Çok sayıda aroma içerebilen bu tabletlerin bazıları meyve suyunda da çözülerek kullanılabilir. Efervesan tabletlerin gazlı olması ve modern çağda popüler olan gazlı içecekleri andırmaları nedeniyle psikolojik olarak da olumlu bir etki yarattığı düşünülmektedir.
Yüksek Doz Kolaylığı
Efervesan tabletlerin içinde birden fazla aktif madde sıkıştırılabilir. Bu da, birkaç farklı kapsül ya da hapı içmek yerine tüm bu maddelerin tek bir kapsül yoluyla alınabilmesini sağlar. Efervesanlar bu açıdan, ilaç kullanacak kişinin yanında tek bir tablet taşıması açısından da kolaylık getirir.
Su Tüketimini Artırıyor
Efervesan tabletlerin az su içen hastalar açısından sıvı alımını artırması da olumlu bir etki olarak görülür. Özellikle grip, soğuk algınlığı ve ishal gibi bol su içilmesini gerektiren hastalıklar sırasında, efervesan tabletler dehidrasyon riskini de azaltmış olur.
