Vücudumuzda belirli oranlarda bulunması şart olan vitaminlerin, cilt hastalıklarının giderilmesinden metabolizmanın düzenlenmesine, kan hücrelerinin yapımından kemik gelişimine kadar vücudun işleyişinde pek çok alanda görevi vardır.
Vitaminlerin Görevleri
Vücudun sağlıklı bir şekilde işlemesi için kesinlikle gerekli olan vitaminlerin, bütün organlara ve sistemlere etkisi vardır. Her türlü vitamin azlığında vücut negatif bir şekilde etkilenir. Kaliteli bir yaşam için gerekli olan vitaminler;
- Günlük hayatımızı sağlıklı bir şekilde devam ettirmemizi sağlarken, hastalıklarla mücadelede de etkilidir. Hastalık seyrinde çeşitli olumsuzluklara yol açabilecek etmenlerle vücudun savaşmasında rol oynar.
- Hücre zarı ve DNA gibi yapısal alanlarda oluşabilecek herhangi bir zarardan korunmada etkilidir.
- Vücuda bağışıklık kazandırır. Mikrop, virüs, bakteri kaynaklı hastalıkların sık görülmesini engeller ve hastalıklara karşı koruyucu bir kalkan görevini üstlenir.
- Kronik rahatsızlığı bulunan ve uzun süreli ilaç kullanmak zorunda olan kişiler için ilaçların yan etkilerinin en aza indirgenmesinde; ilaçların vücutta yarattığı tahribatın engellemesinde ya da azaltılmasında etkilidir.
- Sindirim güçlüğü gibi metabolizmayı olumsuz etkileyen hastalıkların iyileşmesinde etkin rol oynar.
- Mide, bağırsak ve pankreas sağlığı için önemlidir. Besinlerin mide ve bağırsakta emilimine destek olur.
- Kemikleri güçlendirir ve eklem sağlığı için önemlidir. Özellikle belirli bir yaştan sonra ortaya çıkan kemik erimeleri sorununu yok etmek veya azaltmak için olmazsa olmaz besin öğeleridir.
- Kaslarda oluşan krampların giderilmesinde yardımcıdır.
- Kandaki yağ oranını dengeler, damarları güçlendirir. Damar tıkanıklığını önler. Kanın yoğunluğunu ayarlar. Bu sebeple kalp damar hastalıklarına ve kolesterole iyi gelir.
- Yaraların çabuk iyileşmesini sağlar. Ağız, dil ve diş eti yaralarına iyi gelir. Cilt, tırnak ve saç sağlığı için de faydalıdır.
- Şehir hayatında insanların sıklıkla karşılaştığı stres, uykusuzluk, yorgunluk gibi problemlerin vücutta yaratacağı sorunları hafifletmede, bünyenin psikolojik olarak da denge sağlamasında görev alır.
- Depresyon, anksiyete, bipolar bozukluklar başta olmak üzere çeşitli psikolojik rahatsızlıkların tedavisinde takviye olarak kullanılır.
- Kadınlarda sıklıkla görülen Polikistik Over Sendromu (PKOS) tedavisinde kullanılır. Özellikle PKOS’u olan hastalarda görülen infertilite sorunları, kıllanma, sivilcelenme, regl döngülerinde düzensizlik, insülin direnci, psikolojik rahatsızlıklar gibi sorunlar üzerinde etkilidir.
- Üreme sorunlarının tedavisinde oldukça fazla kullanılır. Kadın ve erkek infertilitesi (kısırlık) için tedavi uygulanan hastalara yeteri kadar vitamin içeren besinler ya da vitamin takviyesi almaları tavsiye edilir.
- Gebelik öncesinde, sırasında ve sonrasında anne ve bebek sağlığı için kullanılır. Gerekli miktarda vitamin alımı; gebeliğin sağlıklı bir şekilde ilerlemesi, düşük riskinin en aza indirgenmesi, erken doğumun engellenmesi, bebekte oluşabilecek herhangi bir gelişim sorununun önüne geçilmesi adına önemlidir.
Vitaminlerin yukarıda belirtilen etkilerinden tam anlamıyla yararlanabilmek için hangi besinlerde ne gibi vitaminler olduğu araştırılmalıdır. Düzenli bir beslenme programı yapıp, vitamin içeren besinleri öğünlere uygun olarak tüketmek gereklidir. Sağlıklı beslenen kişiler, vitamin yönünden zengin besinler tükettikleri için sadece günlük beslenme yoluyla yeterli miktarda vitamin alabilir. Besinlerden gereken miktarda vitamin alamayan kişilerin ise takviye yoluyla gereken vitaminleri alması gereklidir.
A Vitamini
Faydaları: Dişlerin ve kemiklerin sağlıklı kalmasını sağlar. Mukozayı ve cildi korur.
Bulunduğu besinler: Koyu yapraklı yeşilliklerde, koyu renkli meyvelerde, yumurtanın sarısında, takviye edilmiş günlük ürünlerde (peynir, yoğurt, tereyağı ya da krema gibi), karaciğer, balık ve sığır etinde bulunur.
B1 Vitamini (Tiyamin)
Faydaları: Karbonhidratların enerjiye çevrilmesinde görev alır, ayrıca kalbin işleyişini ve sinir hücrelerini düzenlemeye yardımcı olur.
Bulunduğu besinler: Yumurta, tavuk gibi yağsız et, sakatat, fındık, tohum, baklagiller, bezelye ve kepekli tahıllarda bulunur.
B2 Vitamini (Riboflavin)
Faydaları: Kırmızı kan hücrelerinin üretimini teşvik eder, diğer B vitaminlerinin işlenmesine yardımcı olur.
Bulunduğu besinler: Yumurta, yağsız et, sakatat, süt, yeşil sebzeler ve tahıllar
B3 Vitamini (Niyasin)
Faydaları: Cildi ve sinirleri korur, kolesterolü düşürür.
Bulunduğu besinler: Yumurta, avokado, balık(özellikle ton balığı ve diğer tatlı su balıkları), baklagiller, fındık, patates, kümes hayvanlarında bulunur.
B5 Vitamini (Pantotenik Asit)
Faydaları: Hormonları ve kolesterolü üretir, gıdaları metabolize eder.
Bulunduğu besinler: Avokado, lahana, brokoli, mantar, sakatat, kümes hayvanları, süt ve tatlı patates.
B6 Vitamini (Prioksidin)
Faydaları: Kırmızı kan hücrelerinin üretilmesine yardım eder, beyin fonksiyonlarını korur, proteinlere aracılık ederler. Ne kadar çok protein alırsan vücut o kadar B6 vitaminine ihtiyaç duyar.
Bulunduğu besinler: Avokado, muz, baklagiller, kümes hayvanları, et, fındık ve kepekli tahıllar.
B7 Vitamini (Biyotin)
Faydaları: Protein ve karbonhidratları parçalar, kolesterol ve hormonların üretilmesine yardımcı olur.
Bulunduğu besinler: Yumurtanın sarısında, baklagillerde, süt, fındık ve tahıllarda, sakatat (özellikle karaciğer ve böbrekte), maya ve çikolatada bulunur.
B12 Vitamini
Faydaları: Genel metabolizma için çok önemlidir, sinir sistemini korur ve kırmızı kan hücrelerini oluşturur.
Bulunduğu besinler: Yumurta, süt, karaciğer ve böbrek gibi sakatatlarda, kabuklu deniz canlılarında, kümes hayvanlarında ve soya gibi takviye gıdalarda bulunur.
Önemli bir not: Vücut B12 vitamini hayvansal kaynaklardan daha iyi emer. Vegan ya da vejetaryen iseniz takviyeler sizin için yararlı olacaktır. Bu takviyeleri küçük dozlarda almak emilimi kolaylaştıracaktır.
C Vitamini (Askorbik Asit)
Faydaları: Diş ve diş etlerini destekler, antioksidan görevi görür, demirin emilimini kolaylaştırır ve yaraların iyileşmesine yardımcı olur.
Bulunduğu besinler: Brokoli, brüksel lahanası, karnabahar, narenciye, patates, ıspanak ve çilek.
D Vitamini
Faydaları: Kalsiyumun emilmesinde yardımcı rol oynar.
Bulunduğu besinler: İnsan vücudu güneşe maruz kaldığında ortaya çıkar. Aynı zamanda somon, ringa, uskumru gibi balıklarda bulunur. Balık karaciğer yağları, zenginleştirilmiş süt ürünleri ve tahıllarda da bulunur.
Yeterli miktarda demiri besinlerden almak zordur. Bu yüzden haftada üç kez 10-15 dakika güneş ışığına maruz kalmak vücudun D vitamini üretmesi için yararlıdır.
E Vitamini
Faydaları: Kırmızı kan hücrelerinin üretilmesine ve vücutta K vitamininin kullanılmasına yardımcı olur.
Bulunduğu besinler: Avokado, koyu yeşil sebzeler, yağlar, mango, fındık ve buğday tohumu.
K Vitamini
Faydaları: Kemik sağlığını geliştirir, kanın pıhtılaşmasına yardım eder.
Bulunduğu besinler: Lahana, karnabahar, koyu yeşil sebzeler, balık, sığır eti, sakatat ve yumurta.
Folik Asit
Faydaları: DNA üretimi için gerekli olan kırmızı kan hücrelerini üretmek için B21 ile beraber çalışır (bu yüzden hamile kadınlar bazı doğum kusurlarını önlemek için alırlar).
Bulunduğu besinler: Kuşkonmaz, brokoli, pancar, kuru fasulye, yapraklı yeşillikler, portakal, mercimek, fıstık ezmesi ve buğday tohumu.
